DOĞUM ÖNCESİ DÖNEMDE FİZİKSEL BÜYÜME

Her insanın gelişimi babadan gelen spermlerden biriyle anneden gelen yumurtanın buluşması ve spermin yumurtayı döllemesiyle başlar. İnsanoğlunun gebelik süresi yaklaşık dokuz aydır. 280 gün yani yaklaşık 40 hafta olan doğum öncesi gelişimi üç dönemde inceleyebiliriz.

        1) Dölüt dönemi (0-2 hafta)
          2) Embriyon dönemi (2-8 hafta) 
          3) Fetüs dönemi (9-38 hafta)

1) Dölüt dönemi (0-2 hafta):
Spermin yumurtayı döllemesiyle oluşan ilk hücreye zigot denir.Zigot döllenmeden çok kısa bir süre sonra mitosis adı verilen hücre bölünmesiyle çoğalmaya başlar. Bu dönemde dölüt birkaç gün içinde fallop tüplerinden aşağıya inerek uterusun (rahim) duvarına yapışır. Bu dönemden sonra embriyon dönemi başlar.

2) Embriyon dönemi (2-8 hafta): 
Bu dönemde çocuğun temel yapısı oluşur. Plasenta, göbek kordonu ve amniotik sıvı olgunlaşır ve işlevini yerine getirmeye başlar. Plasenta fetüsün beslenme ve korunması için anneyle fetüs arasındaki metabolik değişiklikleri idare eden önemli bir organdır. Fetüs için akciğer, beslenme,zararlı maddelerin boşaltım organı ve iç salgı bezi gibidir.
       Doğumda plasenta 500 gr ağırlığında, 20 cm çapında ve 2 cm kalınlığındadır. Plasenta fetüse göbek kordonu ile bağlıdır. Göbek kordonu anneden fetüse oksijen, su, bazı hormonlar, antikorlar, bazı vitaminler, mineraller gibi gerekli maddeleri iletilir. Göbek kordonunun uzunluğu fetüsten fetüse değişiklik gösterebilmektedir. Ancak ortalama 45-60 cm uzunluğundadır. Yaklaşık ikinci haftada embriyonun etrafında amnion adı verilen bir zar oluşur.
    Amnion zarının içinde amniotik sıvı denilen berrak görünümlü bir sıvı bulunur. Embriyoyu olası incinmelere karşı korur, bunun yanında uygun bir ısıda korunmasını sağlar ve fetüs bu sıvı içinde hareket eder. Anne karnında 16.haftada bu sıvıdan örnek alınarak amniosentez denen işlem uygulanır ve fetüste bazı kromozomal hastalıkların olup olmadığı tespit edilir.Gebeliğin 3. ve 4. Haftalarında kalp ve sinir sistemi oluşmaya başlar. 6-8.haftalar arasında cinsiyet ayırımı oluşur. 8. Haftanın sonunda bebeğin temel organları kalp, karaciğer, sindirim sitemi işlevini gerçekleştirmeye başlar. 8 haftalık iken yaklaşık 1 gr ağırlığında ve 2.5 cm boyundadır.

3) Fetüs dönemi (9-38 hafta):
8.haftadan doğuma kadar olan doğum öncesi gelişimin en son ve en uzun dönemidir.İlk kemik hücrelerinin görülmesi 8. Haftaya rastlar ve embriyo artık fetüs olmaktadır ve fetal dönem başlamıştır. Anne karnındaki fetüs gittikçe hareketlenir. 12. haftada boyu 7.5- 8 cm’e ulaşır, ağırlığı 14 gr kadardır. Göz kapakları ve tırnaklar şekillenmeye başlar. Anne gelişimin14-16 haftalarında fetüsün hareketini hissedebilir.
        Solunum hareketleri 18. haftada başlar ancak bu solunum dışarıda kendi başına yaşayabilmesi için yeterli değildir. 5. ayda fetüsün iç organları gelişmiştir. 6.ayda yaklaşık 25 cm boyundadır, gözlerin oluşumu tamamlanmış, deri altında yağ birikmeye başlamıştır. 7.ayda erken doğum durumunda prematüre olarak yaşama şansı vardır. Bu ayda sinir sistemi gelişmiştir, deri altı yağ dokusu ve kas kitlesi hızla artmaktadır. Fetüs 1200 g ağırlığında ve 37.5 cm boya ulaşmıştır. Fetüs 8. ve 9. aylarda 1.5- 2 kg alabilir. 38. haftadan sonra fetüs artık dışarıda yaşayabilecek duruma gelmiştir.